Jak sama nazwa wskazuje głównym zadaniem olejów smarowych jest ochrona przed zużyciem czyli właśnie „smarowanie”.

Jednak ilość zadań spełnianych przez współczesne oleje smarowe jest znacznie szersza. Dlatego też w tym dziale postaramy się pokrótce omówić funkcje jakie spełniają oleje zarówno w zastosowaniach w silnikach samochodów jak i w zastosowaniach przemysłowych.

Najważniejsze funkcje jakie spełniają współczesne oleje smarowe oraz własności jakimi muszą się cechować:

1. Przeciwdziałanie zużyciu mechanicznemu czyli smarowanie
2. Utrzymywanie układów w czystości – własności myjące
3. Radzenie sobie z osadami – własności dyspergujące
4. Ochrona przed korozją i rdzewieniem – stosowanie odpowiednich inhibitorów korozji
5. Chłodzenie – odpowiednie odprowadzanie ciepła z układu
6. Doszczelnienie smarowanego układu
7. Stabilność oleju – wysoka odporność na utlenianie i ścinanie
8. Niska skłonność do tworzenia piany – dbałość o zachowanie ciągłego dopływu oleju w magistrali olejowej
9. Odporność na emulgowanie z wodą oraz zdolność do wydzielania zemulgowanej wody – parametr szczególnie istotny dla olejów hydraulicznych
10. Czystość oleju
11. Właściwości elektryczne – charakteryzują np. oleje transformatorowe
12. Biodegradowalność – coraz ważniejsza w wielu dziedzinach jak np. leśnictwo, rolnictwo